تاریخ انتشار:

1400/09/21

مالیات زیست محیطی، راهی برای حفاظت از محیط زیست

مالیات زیست محیطی، در خصوص رفتارهایی که برای سلامت کره زمین مضر هستند، طراحی شده‌اند. این مالیات‌ها بر اساس یک اصل ساده بنا شده‌اند: کسانی که محیط زیست را آلوده می‌کنند، باید هزینه پرداخت کنند. با توجه به روند سریع تغییرات آب‌وهوایی زمین به نظر می‌رسد تعیین مالیات زیست محیطی برای توقف تغییرات آب و هوایی ضروری است. در این مقاله به بررسی مزایا، معایب و نحوه جمع‌آوری این نوع مالیات پرداخته‌ایم. تغییرات آب و هوایی بزرگ‌ترین تهدید زیست محیطی است که ما انسان‌ها با آن روبرو هستیم. میانگین دمای جهانی در حال حاضر، 1.1 درجه سانتیگراد نسبت به دوران پیش از صنعتی شدن افزایش یافته است و اگر هدف توافق پاریس (حفظ افزایش دمای زیر 2 درجه سانتیگراد و تلاش برای محدود کردن آن به 1.5 درجه سانتیگراد) محقق نشود، عواقب آن می تواند فاجعه آمیز باشد. نهادهایی مانند صندوق بین‌المللی پول (IMF)، سازمان‌های زیست‌محیطی و بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که مالیات زیست‌محیطی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی یک ابزار کلیدی است.

مزایای مالیات زیست محیطی

در مورد مالیات زیست محیطی، به عنوان ابزاری کلیدی برای حرکت به سمت یک اقتصاد بدون کربن که به نفع توسعه پایدار است، اتفاق نظر وجود دارد. از بین مزایای اصلی که وجود این مالیات‌ها را توجیه می کند، موارد زیر قابل توجه است:

ترویج صرفه جویی در انرژی و استفاده از منابع تجدید پذیر

منع رفتارهای ضد اکولوژیکی

ترغیب شرکت ها برای نوآوری در توسعه پایدار

ایجاد درآمد برای دولت ها و فراهم کردن امکان کاهش سایر مالیات‌ها یا اجرای پروژه‌های زیست محیطی

حفاظت از محیط زیست

صندوق بین‌المللی پول پیشنهاد کرده است که کشورهایی که بیشترین گاز گلخانه‌ای را منتشر می‌کنند، مالیاتی بر انتشار CO2 وضع کنند. به گفته این سازمان، این نرخ در سال 2030 باید 75 دلار / 68 یورو در هر تن باشد. آژانس معتقد است که این نرخ عمدتاً بر استفاده از ‌ذغال‌سنگ برای تولید برق تاثیر خواهد گذاشت. این نوع مالیات به دنبال تغییر انرژی‌های آلاینده‌ به انرژی‌های پاک مانند انرژی‌های تجدیدپذیر است.

برخلاف این پیش داوری که مالیات زیست محیطی اقتصاد را تحت فشار قرار می‌دهد، هزینه ناشی از این مالیات‌ها برای تولید‌کننده با کاهش مالیات بر نیروی کار، سرمایه یا مصرف جبران می‌شود و موجب بهبود کیفیت محیط زیست و کارایی سیستم اقتصادی خواهد شد.

مالیات زیست محیطی بر چه مواردی اعمال می‌شود؟

هر کشوری طراحی خاص خود را در خصوص مالیات زیست محیطی دارد. با این وجود، در سطح بین المللی، اصلی‌ترین موارد اعمال مالیات زیست محیطی عبارتند از:

انتشار مونوکسید نیتروژن (NO) و دی اکسید نیتروژن (NO2) که بیش از همه توسط وسایل نقلیه احتراقی تولید می‌شود.

انتشار دی اکسید گوگرد (SO2) عامل اصلی باران اسیدی – به ویژه اگر در اثر احتراق فرآورده‌های نفتی و سوزاندن زغال سنگ تولید شود.

مدیریت پسماند (خانگی، تجاری، صنعتی، ساختمانی و غیره)

صدایی که در هنگام برخاستن و فرود هواپیما ایجاد می‌شود.

محصولات انرژی (بنزین، گازوئیل، گاز طبیعی، زغال سنگ، تولید برق از سوخت و غیره) که در هنگام سوزاندن گاز CO2 تولید می‌کنند.

منابع آلودگی آب (آفت کش‌ها، کودهای مصنوعی، اسیدها و غیره).

دستکاری زمین، استخراج و استفاده از منابع طبیعی.

انتشار دی اکسید کربن.

محصولاتی که به لایه اوزون آسیب می‌زنند.

حمل و نقل (ثبت نام، استفاده، واردات یا فروش وسایل نقلیه آلوده کننده).

صنعت انرژی بیش از سایر صنایع تحت تاثیر مالیات زیست محیطی قرار می‌گیرد. بر اساس گزارش یورواستات، در سال 2017، مالیات بر انرژی 76.9 درصد از درآمد مالیات‌های زیست محیطی در اتحادیه اروپا را به خود اختصاص داده است که بسیار بالاتر از مالیات بر حمل و نقل (19.7٪) و آلودگی و منابع (3.4٪) است.

اصول تنظیم مالیات زیست محیطی

بر اساس OECD، مقررات زیست محیطی خوب باید از این اصول پیروی کند:

مالیات‌های زیست‌محیطی بایدآلاینده‌ها یا رفتارهای آلاینده را مورد هدف قرار دهند.

دامنه مالیات زیست محیطی باید به اندازه دامنه آسیب باشد.

نرخ مالیات باید متناسب با آسیب زیست محیطی باشد.

مالیات باید معتبر و نرخ آن قابل پیش‌بینی باشد تا انگیزه بخش انجام رفتارهایی باشد که به حفاظت از محیط زیست کمک می‌کنند.

درآمدهای ناشی از اصلاحات مالیات زیست محیطی می‌تواند به عنوان درآمد اضافی استفاده شود یا به کاهش سایر مالیات‌ها کمک کند.

تاثیرات توزیع باید از طریق سایر ابزارهای سیاستی مورد توجه قرار گیرد.

نگرانی‌های مربوط به رقابت باید به دقت ارزیابی شود، نه برای جلوگیری از مالیات، بلکه برای ارائه امکان هماهنگی سیاست‌ها و ایجاد دوره‌های امداد انتقالی.

ارتباط شفاف برای پذیرش عمومی مالیات زیست محیطی بسیار مهم است.

مالیات زیست محیطی برای رسیدگی به برخی مسائل، ممکن است نیاز به ترکیب با سایر ابزارهای سیاست گذاری زیست محیطی داشته باشد.

انتقادات رایج